Cmentarz mahometański /muzułmański w Sochaczewie, Baszta Tatarska

Cmentarz muzułmański znajduje się w Sochaczewie. Miejsce jest kompletnie zaniedbane. Zdjęcie Baszty Tatarskiej:
   
Źródło: Wikimedia Commons https://commons.wikimedia.org/wiki/File:...olskup.jpg

Cytat:Czy na lekcji języka polskiego, przy wspominaniu Marii Konopnickiej, ktoś ma w zwyczaju przytaczać jej pobyt tuż obok ich klasy w 1887 roku, tu właśnie, na dawnym cmentarzu mahometańskim, pod wrażeniem widoku którego napisała:
„…Przed nami, na urwistym brzegu Bzury, wznosiła się niewielka okrągła budowla z wysokim spiczastym daszkiem, zakończonym błyszczącą w porannym słońcu iglicą, na której tkwił nów miesięczny. Dokoła widać było mniejsze i większe stożki…”?
Może jedna, dwie, trzy z tych młodych osób, słysząc ten opis i widząc, co po nim zostało, zapragnęłaby widzieć to samo, co Maria Konopnicka? Może chociaż obudziłaby się w nich wewnętrzna niezgoda na niepamięć i dewastację, które dotykają basztę od dekad?
Chyba się nie pomylimy, stwierdzając, że jedyną organizacją po wojnie, i to za naszych czasów, która usiłowała zadbać o większy szacunek dla tego miejsca, było Stowarzyszenie „Nasz Zamek”. To dzięki niemu, basztę wraz z około dziesięciometrowym pasem wokół, gdzie prawdopodobnie znajduje się cmentarz, wpisano do krajowego rejestru zabytków.
https://www.radiosochaczew.pl/artykul/78...iech-ginie

⭐⭐Dodano po krótkim czasie⭐⭐
Opis cmentarza, autorką jest Maria Konopnicka:

 W chwili, kiedy mała nasza łódka zbliżyła się do Sochaczewa, uderzył mnie dość niezwykły widok. Przed nami, na urwistym brzegu Bzury, wznosiła się niewielka okrągła budowa, z wysokim spiczastym daszkiem, zakończonym błyszczącą w porannym słońcu iglicą, na której tkwił nów miesięczny. Dokoła widać było mniejsze i większe stożki, pokrywające ziemię na dość znacznej przestrzeni.
 Był to cmentarz muzułmański, jeden z tych, które nie były u nas rzadkością dawniej, kiedy każde miasto niemal miało swoich mahometan kupców i żołnierzy, którzy tu żyli i tu składali swe kości.
 Ja wszakże widziałam cmentarz taki po raz pierwszy i dziwne on na mnie zrobił wrażenie. Śpieszyliśmy tedy całą siłą naszych czterech wioseł, aż do miejsca, gdzie przybić było można, i zaraz rzuciliśmy się oglądać ów cmentarz, zawieszony nad rzeką i dwojący w niej swój półksiężyc.
 Ma on mogił ze dwieście może, ale wszystkie prawie w ruinie. Mogiły te murowane są z cegieł, a ich półokrągłe, wyniosłe nad ziemią sklepienia tworzą całe szeregi owych zdała widzianych kopułek. U wezgłowia każdej mogiły kamień stożkowaty, z jednej tylko strony wygładzony nieco pod napis, który teraz ledwo jest widny wskróś mchu i pleśni. Zapadłe sklepienia napełniają gruzem owe puste mogiły, w których niegdyś chowano umarłych bez trumien, w siedzącej postawie.
 W pośrodku tego oryginalnego cmentarza, wśród rozsypujących się kopułek, stoi ów z daleka widny i półksiężycem naznaczony grobowiec Mułły. Drzwi niema do niego. Na wschodniej stronie marmurowa tablica z jakąś surą koranu. Pod nią okienko, pustką czerniejące z dala. Wstąpiłam na kamień i zajrzałam przez nie. Gruz i rumowisko.
 Wielkie płachty pajęczyn osnuwają okienko z wewnętrznej jego strony, pod murem przebiega jaszczurka.
 Dziwny, dziwny jest widok tego kawałka wschodniego świata, wyrzuconego tu na brzeg obcej ziemi, obcej rzeki. Drzemie on w dnie słoneczne, które zdradzają jego nędzę i jego ruinę, upiorem wstaje w dnie chmurne, powlekające go trupami, sinymi barwy. Ale gdy księżyc zabłyśnie, gdy promień jego draśnie ów sierp miesięczny, na iglicy wysoko zatknięty, budzą się wtedy szelesty w głębi tych zapadłych sklepień, sterczących jak szeregi turbanów nad ziemią, a z grobowca wychodzi stary Mułła z wielką siwą brodą, i na wschód zwraca oczy zagasłe, i wyciąga ręce kościste, i jęczącym, żałosnym głosem odśpiewuje wersety z koranu. «O Allach! Akbar Allach, jesteś wielki!»

1 listopada 1887 roku.

   


Nagłówek gazety w której jest to wspomnienie: