27.06.2019 19:38
Album Pomników Historii - zawiera 105 założeń arch. w tym Żyrardów-pomysł na prezent
Grupę najcenniejszych zabytków materialnego dziedzictwa kulturowego, obiekty o najwyższych wartościach artystycznych i architektonicznych, odzwierciedlających bogatą i niezwykle złożoną historię Polski zaprezentowano w albumie „100 pomników historii”.Okładka Albumu
Album „100 pomników historii” jest zwieńczeniem projektu Narodowego Instytutu Dziedzictwa w ramach programu „Niepodległa” na lata 2017-2022, wpisującego się w Obchody Stulecia Odzyskania Niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, i jednocześnie zaproszeniem do zapoznania się z obiektami i popularyzowania ich w szerszej świadomości Polaków.
Pomnik historii to najwyższy tytuł przyznawany polskim zabytkom nieruchomym o szczególnym znaczeniu dla naszej kultury. Jest to jedna z pięciu form ochrony zabytków wymienionych w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Rangę pomnika historii podkreśla fakt, że jest on ustanawiany przez Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej specjalnym rozporządzeniem na wniosek Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W treści prezydenckiego rozporządzenia wyszczególnia się cechy danego zabytku świadczące o jego najwyższej wartości, określa się precyzyjnie jego granice i zamieszcza schematyczną mapkę obiektu. Nad formalnym przebiegiem procedury czuwa Narodowy Instytut Dziedzictwa.
100 pomników historii - przykładowa rozkładówka
Pomniki historii to obiekty o szczególnych wartościach materialnych i niematerialnych oraz znaczeniu dla dziedzictwa kulturowego naszego kraju. Do elitarnego grona mogą dołączać obiekty architektoniczne, krajobrazy kulturowe, układy urbanistyczne lub ruralistyczne, zabytki techniki, obiekty budownictwa obronnego, parki i ogrody, cmentarze, miejsca pamięci najważniejszych wydarzeń lub postaci historycznych oraz stanowiska archeologiczne.
Z każdym rokiem lista najcenniejszych obiektów polskiej kultury sukcesywnie powiększa się. Do dziś wyróżnienie to nadano ponad 100 zabytkom, aby symbolicznie uhonorować w ten sposób najważniejsze dla polskiej kultury obiekty na 100-lecie odzyskania niepodległości.
Poniżej znajduje się liczba wszystkich Pomników Historii zawartych w albumie.
- "Wrocław - zespół historycznego centrum" - dolnośląskie
- "Krzeszów - opactwo cystersów" - dolnośląskie
- "Legnickie Pole - pobenedyktyński zespół klasztorny" - dolnośląskie
- "Twierdza Srebrnogórska - nowożytna warownia górska z XVIII wieku" - dolnośląskie
- "Wrocław - Hala Stulecia" - dolnośląskie
- "Duszniki Zdrój - młyn papierniczy" - dolnośląskie
- "Pałace i parki krajobrazowe Kotliny Jeleniogórskiej" - dolnośląskie
- "Strzegom - kościół pod wezwaniem św. św. Apostołów Piotra i Pawła" - dolnośląskie
- "Trzebnica - zespół dawnego opactwa cysterek" - dolnośląskie
- "Jawor - kościół ewangelicko-augsburski pod wezwaniem Ducha Świętego, zwany Kościołem Pokoju" - dolnośląskie
- "Świdnica - zespół kościoła ewangelicko-augsburskiego pod wezwaniem Świętej Trójcy, zwany Kościołem Pokoju" - dolnośląskie
- "Świdnica - katedra pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa i Męczennika i św. Wacława Męczennika" - dolnośląskie
- "Rezerwat archeologiczny Biskupin" - kujawsko-pomorskie
- "Toruń - Stare i Nowe Miasto" - kujawsko-pomorskie
- "Chełmno - Stare Miasto" - kujawsko-pomorskie
- "Grudziądz - zespół zabytkowych spichlerzy wraz z panoramą od strony Wisły" - kujawsko-pomorskie
- "Ciechocinek - zespół tężni i warzelni soli wraz z parkami Tężniowym i Zdrojowym" - kujawsko-pomorskie
- "Strzelno - zespół dawnego klasztoru Norbertanek" - kujawsko-pomorskie
- "Włocławek - katedra pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny" - kujawsko-pomorskie
- "Kazimierz Dolny" - lubelskie
- "Zamość - historyczny zespół miasta w zasięgu obwarowań XIX wieku" - lubelskie
- "Kozłówka - zespół pałacowo-parkowy" - lubelskie
- "Lublin - historyczny zespół architektoniczno-urbanistyczny" - lubelskie
- "Janów Podlaski - stadnina koni" - lubelskie
- "Park Mużakowski w Łęknicy - park w stylu krajobrazowym" - lubuskie
- "Żagań - poaugustiański zespół klasztorny" - lubuskie
- "Gościkowo-Paradyż - pocysterski zespół klasztorny" - lubuskie
- "Klępsk - kościół pod wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny" - lubuskie
- "Łowicz - Bazylika Katedralna (dawna Kolegiata Prymasowska) pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny" - łódzkie
- "Sulejów - zespół opactwa cystersów" - łódzkie
- "Łódź - wielokulturowy krajobraz miasta przemysłowego" - łódzkie
- "Nieborów i Arkadia - zespół pałacowo-ogrodowy i ogród sentymentalno-romantyczny" - łódzkie
- "Kraków - historyczny zespół miasta" - małopolskie
- "Wieliczka - kopalnia soli" - małopolskie
- "Bochnia-kopalnia soli" - małopolskie
- "Kalwaria - krajobrazowy zespół manierystycznego parku pielgrzymkowego" - małopolskie
- "Racławice - teren historycznej Bitwy Racławickiej" - małopolskie
- "Stary Sącz – zespół staromiejski wraz z klasztorem sióstr Klarysek" - małopolskie
- "Szalowa - kościół parafialny pod wezwaniem św. Michała Archanioła" - małopolskie
- "Tyniec - zespół opactwa benedyktynów" - małopolskie
- "Kraków - Kopiec Kościuszki z otoczeniem" - małopolskie
- "Warszawa - historyczny zespół miasta z traktem królewskim i Wilanowem" - mazowieckie
- "Warszawa – Zespół Stacji Filtrów Williama Lindleya" - mazowieckie
- "Żyrardów – XIX-wieczna Osada Fabryczna" - mazowieckie
- "Warszawa - zespół zabytkowych cmentarzy wyznaniowych na Powązkach" - mazowieckie
- "Płock - Wzgórze Tumskie" - mazowieckie
- "Pułtusk - kolegiata pod wezwaniem Zwiastowania Najświętszej Marii Panny" - mazowieckie
- "Góra Świętej Anny - komponowany krajobraz kulturowo-przyrodniczy" - opolskie
- "Nysa - zespół kościoła farnego pod wezwaniem św. Jakuba Starszego Apostoła i św. Agnieszki Dziewicy i Męczennicy" - opolskie
- "Paczków - zespół staromiejski ze średniowiecznym systemem fortyfikacji" - opolskie
- "Ozimek - żelazny łańcuchowy most wiszący na rzece Mała Panew" - opolskie
- "Olesno - kościół odpustowy pod wezwaniem św. Anny" - opolskie
- "Brzeg - Zamek Piastów Śląskich z renesansową bramą i kaplicą zamkową pw. św. Jadwigi - nekropolią Piastów" - opolskie
- "Leżajsk - zespół klasztoru o.o. Bernardynów" - podkarpackie
- "Łańcut - zespół zamkowo-parkowy" - podkarpackie
- "Radruż - zespół cerkiewny" - podkarpackie
- "Krasiczyn - zespół zamkowo-parkowy" - podkarpackie
- "Przemyśl - zespół staromiejski" - podkarpackie
- "Twierdza Przemyśl" - podkarpackie
- "Bóbrka - najstarsza kopalnia ropy naftowej" - podkarpackie
- "Kanał Augustowski" - podlaskie
- "Bohoniki i Kruszyniany - meczety i mizary" - podlaskie
- "Białystok - zespół kościoła pod wezwaniem Chrystusa Króla i św. Rocha" - podlaskie
- "Gdańsk - miasto w zasięgu obwarowań XVII w." - pomorskie
- "Malbork - zespół zamku krzyżackiego" - pomorskie
- "Pole Bitwy na Westerplatte" - pomorskie
- "Pelplin - zespół pocystersko - katedralny" - pomorskie
- "Gdynia - historyczny układ urbanistyczny śródmieścia" - pomorskie
- "Gdańsk Oliwa - zespół pocystersko-katedralny" - pomorskie
- "Gdańsk - Twierdza Wisłoujście" - pomorskie
- "Kwidzyn - zespół katedralno-zamkowy" - pomorskie
- „Stocznia Gdańska - miejsce narodzin Solidarności” - pomorskie
- "Częstochowa - Jasna Góra - zespół klasztoru o.o. Paulinów" - śląskie
- "Tarnowskie Góry - podziemia zabytkowej Kopalni Rud Srebronośnych oraz Sztolni Czarnego Pstrąga" - śląskie
- "Katowice - osiedle robotnicze Nikiszowiec" - śląskie
- "Katowice - Gmach Województwa i Sejmu Śląskiego oraz zespół katedralny" - śląskie
- Gliwice - radiostacja - śląskie
- "Krzemionki - kopalnie krzemienia z epoki neolitu" - świętokrzyskie
- "Ujazd - ruiny zamku Krzyztopór" - świętokrzyskie
- "Kielce - dawny pałac biskupów i katedra" - świętokrzyskie
- "Święty Krzyż - pobenedyktyński zespół klasztorny oraz przedchrześcijańskie obwałowania kamienne na Łysej Górze" - świętokrzyskie
- Rytwiany - pokamedulski zespół klasztorny Pustelnia Złotego Lasu - świętokrzyskie
- "Wąchock - zespół opactwa cystersów" - świętokrzyskie
- "Sandomierz - historyczny zespół architektoniczno-krajobrazowy" - świętokrzyskie
- "Oblęgorek - pałacyk Henryka Sienkiewicza wraz z zabytkowym parkiem i aleją lipową" - świętokrzyskie
- "Wiślica - zespół kolegiaty pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny wraz z reliktami kościoła pod wezwaniem św. Mikołaja oraz grodzisko" - świętokrzyskie
- "Frombork - zespół katedralny" - warmińsko-mazurskie
- "Grunwald - Pole Bitwy" - warmińsko-mazurskie
- "Kanał Elbląski" - warmińsko-mazurskie
- "Lidzbark Warmiński - zamek biskupów warmińskich" - warmińsko-mazurskie
- "Święta Lipka - sanktuarium pielgrzymkowe" - warmińsko-mazurskie
- "Gniezno – Katedra p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Wojciecha" - wielkopolskie
- "Wyspa - Ostrów Lednicki" - wielkopolskie
- "Zespół klasztorny Kongregacji Oratorium św. Filipa Neri, Gostyń-Głogówko" - wielkopolskie
- "Poznań – historyczny zespół miasta" - wielkopolskie
- "Zespół dawnego opactwa cysterskiego w Lądzie nad Wartą" - wielkopolskie
- "Lubiń - zespół opactwa benedyktynów" - wielkopolskie
- "Kórnik – zespół zamkowo-parkowy wraz z kościołem parafialnym – nekropolią właścicieli" - wielkopolskie
- "Rogalin - zespół pałacowy z ogrodem i parkiem" - wielkopolskie
- Zespół pałacowo-parkowy w Dobrzycy - wielkopolskie
- "Rydzyna - założenie rezydencjalno-urbanistyczne" - wielkopolskie
- „Koszuty - zespół dworsko-parkowy" - wielkopolskie
- "Kamień Pomorski - zespół katedralny" - zachodniopomorskie
- "Stargard Szczeciński - zespół kościoła pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny Królowej Świata oraz średniowieczne mury obronne miasta" - zachodniopomorskie
- "Kołbacz - założenie dawnego klasztoru cystersów, późniejszej letniej rezydencji książąt pomorskich i domeny państwowej" - zachodniopomorskie